Đứt dây chằng chéo trước là một trong những tổn thương phổ biến ở phần khớp gối do va đập mạnh hoặc tham gia các môn thể thao như bóng đá, bóng chuyền. Bị đứt dây chằng chéo trước có tự lành không?.
Nội dung tóm tắt
Nguyên nhân, triệu chứng khi bị đứt dây chằng chéo trước khớp gối
Dây chằng chéo trước khớp gối là một trong những cấu trúc phần mềm có vai trò làm vững khớp gối. Khi nó bị tổn thương sẽ làm biến đổi lực tì đè, mất vững, rách sụn chêm thoái hóa khớp gối.
Khớp gối được cấu tạo bởi 3 xương là xương chày, xương đùi, xương bánh chè. Có 4 dây chằng chính ở khớp gối là dây chằng chéo trước và sau liên kết các xương với nhau và giữ cho khớp gối ổn định. Dây chằng chéo trước chạy chéo từ phía ngoài vào trong, từ sau ra trước có vai trò cố định khớp gối theo trục trước sau giữ chặt xương chày. Tổn thương dây chằng chéo trước phổ biến nhất là trường hợp bị đứt hoàn toàn khi đầu gối bị tác động mạnh gây đứt một phần hoặc đứt hoàn toàn.
Nguyên nhân gây đứt dây chằng chéo trước
Dây chằng chéo trước có thể bị tổn thương do nhiều cách khác nhau:
- Dừng lại đột ngột
- Thay đổi hướng đột ngột
- Tiếp xúc trực tiếp hoặc va chạm với lực mạnh dùng chân cản một quả bóng, té đập đầu gối
- Tiếp đất không đúng cách từ một cú nhảy
- Nguyên nhân chính là do đầu gối bị vặn trong tư thế chân tiếp đất từ một bước nhảy
- Hướng đi bị thay đổi đột ngột khi đang đi hoặc chạy người bị xoay theo hướng ngược lại
- Giảm hoặc dừng quá gấp khi đang chạy; khớp gối bị mở rộng
- Dây chằng chéo trước có thể bị tổn thương do bị cú va chạm mạnh vào đầu gối từ người khác hoặc một vật nào đó.
Thông thường, nam giới thường bị tổn thương nhiều hơn nữ giới. Loại chấn thương này đặc trưng ở người chơi các môn thể thao có cường độ mạnh như: bóng đá, quần vợt, bóng chuyền.
Tùy theo mức độ, các bác sĩ phân loại chấn thương dây chằng đầu gối làm 3 cấp độ đó là:
Cấp độ 1: dây chằng chéo trước đã bị giãn quá mức tuy nhiên vẫn có thể giữ cho đầu gối ổn định.
Cấp độ 2: Tình trạng này đứt một phần và li dây chằng chéo trước bị kéo căng đến mức khớp gối lỏng lẻo.
Cấp độ 3: Hiện tượng đứt hoàn toàn dây chằng chéo trước còn kiểm soát được xương bánh chè.
Các triệu chứng thường gặp
- Dấu hiệu chính của chấn thương dây chằng chéo trước là âm thanh “lục cục” kèm với cơn đau điển hình vùng khớp gối. Bạn cũng có thể cảm thấy đầu gối không còn ổn định xảy ra tại thời điểm dây chằng bị rách hoặc đứt.
- Người bệnh có thể mất toàn bộ chuyển động ở đầu gối. Vùng xung quanh khớp sẽ bị sưng phù trong vòng 1-2 giờ khi bị thương. Nếu đang chơi thể thao hay đi bộ, bạn sẽ không thể tiếp tục được nữa khó hoặc không thể mở rộng đầu gối.
- Một vài trường hợp gặp khó khăn đi đứng trên chân bị thương
- Sưng: Thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu có thể giảm sưng bằng cách chườm đá
- Đau: Bạn có thể cảm thấy đau chói vùng gối bạn có thể không thấy đau nếu là tổn thương nhỏ
- Giảm tầm hoạt động khớp gối: bạn có thể sẽ không gấp hay duỗi khớp gối bình thường được.
- Khó khăn trong đi lại: Bạn cảm thấy đau hay khó chịu việc đi lại sẽ gặp khó khăn.
- khi đi nhanh, leo cầu thang, chạy nhảy. Một vài trường hợp thấy khớp gối trở nên lỏng lẻo hơn.
Đứt dây chằng chéo trước có tự lành được không?
Hầu như tình trạng đứt dây chằng chéo trước không tự lành được nếu như không phẫu thuật. Cần thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp nhất vì tùy từng trường hợp mà sẽ có kế hoạch điều trị khác nhau. Nếu như không điều trị kịp thời và đúng cách sẽ khiến cho các tổn thương khớp gối của người bệnh trầm trọng hơn như tình trạng lỏng lẻo của khớp gối tăng dần và làm nguy cơ rách sụn chêm tăng. Bệnh nhân cảm thấy rất đau đớn, thay đổi dáng đi dây chằng chéo không còn có khả năng cố định lại.
Tổn thương dây chằng chéo có thể để lại nhiều biến chứng cho khớp gối. Biến chứng nghiêm trọng nhất là nguy cơ thoái hóa khớp gối sớm, sức khỏe tổng thể do người bệnh bị giới hạn khả năng vận động. Tình trạng đứt dây chằng chéo trước ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh theo thời gian. Bạn nên chú ý điều trị càng sớm càng tốt việc đứt dây chằng chéo trước để giảm bớt biến chứng do nguyên nhân chấn thương gây ra.
Sự cần thiết của phẫu thuật nối dây chằng chéo trước còn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương và những ảnh hưởng của nó đến cuộc sống của người bệnh. Bệnh nhân sẽ được chỉ định mổ dây chằng chéo trước nếu bị rách hoàn toàn và không thể tự lành được.
Đứt dây chằng chéo trước một phần bác sĩ có thể hoãn phẫu thuật và dành thời gian chăm sóc để xem tình trạng này có tự khôi phục được tổn thương hay không. Nếu có triệu chứng mất vững và lớn tuổi thì cần có chỉ định phẫu thuật.
Trong nhiều trường hợp, bạn vẫn đi lại được khi đứt dây chằng chéo nhưng nếu thấy đau và khó khăn trong leo cầu thang, chạy nhảy thì sẽ rất khó đi lại.
Điều trị đứt dây chằng chéo trước như thế nào?
Điều trị dây chằng chéo trước bao gồm không phẫu thuật và phẫu thuật. Lựa chọn phương pháp điều trị xem xét mức độ tổn thương và nhu cầu hoạt động. Như chơi vận động thể thao cần sự nhanh nhẹn có thể cần phải phẫu thuật, những người ít hoạt động như người già thì không cần phẫu thuật.
Mang nẹp
Để giữ vững nẹp giúp giữ vững khớp gối của bạn, dùng nạng sẽ giúp bạn không đặt áp lực lên chân bị thương.
Vật lí trị liệu
Các bài tập được thiết kế giúp làm mạnh cơ, tình trạng sưng giảm bớt tập vật lý trị liệu để điều trị đứt dây chằng chéo trước.
Điều trị phẫu thuật (tái tạo dây chằng chéo trước)
Đứt dây chằng chéo trước không thể khâu lại được nên dây chằng cần được tái tạo. Khi đó, bác sĩ sẽ thay thế dây chằng của bạn bằng một mảnh ghép khác thường được lấy từ những vị trí khác trong cơ thể gân gót, gân cơ tứ đầu đùi, gân cơ thon….như một nền tảng cho một dây chằng mới phát triển.
Hiện nay, phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước thường dùng phương pháp nội soi ít xâm lấn và sau phẫu thuật bạn cần phục hồi chức năng vật lý trị liệu để trở lại hoạt động như trước.
Nếu điều trị không phẫu thuật, bạn có thể mất 3 tháng theo dõi sức khỏe. Còn nếu phẫu thuật, thời gian sẽ kéo dài hơn, khoảng 6-9 tháng phụ thuộc vào cơ địa, việc tuân thủ điều trị của bạn.
Cách chăm sóc, phục hồi sau mổ dây chằng chéo trước
- Tư thế nằm nên kê cao chân
- Dành thời gian nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt
- Kiểm soát cơn đau sau phẫu thuật bằng thuốc không kê đơn.
- Chườm lạnh đầu gối để giảm phù nề
- Bạn cũng cần biết cách tập đi bằng nạng, đeo nẹp đầu gối để giúp bảo vệ khớp gối.
- Khi được về nhà, bạn cũng nên chú ý hạn chế đi đứng, di chuyển cẩn thận để đề phòng nguy cơ té ngã.
- Việc đến phòng tập vật lý trị liệu được xem là an toàn hiệu quả nhất để phục hồi sau chấn thương. Bạn cũng có thể tự tập tại nhà theo hướng dẫn của các kỹ thuật viên để đạt hiệu quả phục hồi tốt nhất.
- Sau mổ bạn cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng nhiều hơn. Bạn nên tăng cường bổ sung canxi cho xương chắc khỏe, chất béo Omega-3, nhiều đạm để vết thương nhanh lành, tăng cường vitamin C để nâng cao sức đề kháng.
Đứt dây chằng chéo trước là một tình trạng khá phổ biến ở những người chơi thể thao. Đứt dây chằng chéo trước nếu được điều trị sớm kịp thời sẽ giảm tình trạng đau và di chứng cho người bệnh.